Regelmatig komen we bij bedrijven over de vloer waar prachtige concepten en processen zijn uitgewerkt, maar het resultaat niet zichtbaar is. Er wordt veel energie gestoken in problemen, maar de oplossing volgt niet.
Misschien herken je je in een van de volgende voorbeelden. Er zijn meerdere leansessies georganiseerd, de collega’s zijn mee genomen in het proces en hebben tal van verbeteringen aangedragen en toch komt de organisatie niet in beweging. Of dit voorbeeld dat we recent kregen van een bestuurder. De visie, de missie en plannen stonden allemaal duidelijk op papier, en toch kreeg het bestuur de reactie: “We begrijpen niet wat je wilt.”
Wat gaat hier fout?
Onder trainers en coaches spreken we ook wel over de bovenstroom en de onderstroom bij groepen mensen. De bovenstroom is wat je ziet en wat mensen zeggen. Natuurlijk is dit bij een verandering of bijvoorbeeld training ontzettend belangrijk, maar wat minstens zo belangrijk is, is de onderstroom. Het gedrag, de dynamiek en de emotie die mensen niet direct laten zien, maar die wel te voelen is.
Je kunt een training of bijeenkomst nog zo goed voorbereiden, maar als je voelsprieten niet uitstaan voor de onderstroom, als je niet voelt wat er gebeurd in de groep en welke emoties er spelen, dan bereik je vaak niet het gewenste resultaat.
Hier gaat het meestal fout
Wat als al die uitgewerkte plannen en concepten niet werken? Zet je voelsprieten aan, ontdek wat er in de onderstroom speelt, wat een groep nodig heeft en handel hier vervolgens ook naar. Een goede leider kan hier het voortouw in nemen. Te vaak ontbreekt het in een groep aan goed leiderschap. Een leider die voor de groep zorgt. Deze moeten we vooral niet verwarren met de baas.
Goed leiderschap
Elke organisatie heeft een baas. Dat is de directeur of misschien een manager. Wat opvallend is, in veel gevallen is de baas niet de leidinggevende. Een leidinggevende is iemand die het voortouw kan nemen. Iemand die de leiding kan nemen en daarbij de groep niet uit het oog verliest. Het is een voorbeeld die we zelfs bij schapen terugzien.
Baas van de schapen
Recent zijn we gestart met een programma in samenwerking met een agrariër in Aalsmeer. Hij heeft een grote kudde schapen en liet ons zien hoe de dynamiek in zo’n groep werkt.
In een kudde schapen is ook altijd sprake van een baas en een leidinggevende. De baas is vaak het oudste schaap, dus dit dier is van nature de baas. Dit schaap loopt voorop. Gaat de kudde naar de schuur? Dit schaap staat als eerste binnen, maar dat betekent niet dat de rest van de kudde automatisch volgt.
Want de kudde volgt de leidinggevende. Dit schaap is een geboren leider, hij zorgt voor de kudde en let op alle dieren. Dit dier loopt niet zomaar een ruimte in, dit dier checkt of het veilig is, of alle dieren meelopen en kan de rest geruststellen.
Dit soort leiders hebben organisaties nodig. Een leider die het voortouw neemt, maar ook aanvoelt wat collega’s nodig hebben, controleert of iedereen bijblijft en rust in de tent kan brengen.
Hoe doe je dat?
Wil je ook goed leiderschap met ruimte voor de onderstroom combineren? Natuurlijk zijn afspraken en een duidelijk doel belangrijk, maar daarboven komt nog samenwerking en samenspel. Als dit niet op orde is, kun je niet verder bouwen.
De belangrijkste tip die we kunnen geven is, ga bewust aanstaan. Probeer buiten de normale momenten in contact te komen met collega’s. Praat, stel vragen en luister oprecht.
Belangrijke vragen in de samenwerking zijn bijvoorbeeld, hoe gaan we met elkaar om? Hoe zorgen we dat we het beste uit elkaar halen? Want als de basis niet op orde is, kun je ook geen afspraken maken. Mensen voelen zich niet gebonden om zich hieraan te houden.
En als het samenspel goed is? Dan hebben collega’s, de organisatie, maar ook klanten daar ontzettend veel profijt van.